Jaws For Windows ile Uyap ve Elektronik İmza Kullanımı

Herkese merhaba,

Elimden geldiğince jaws programımızla uyap üzerinden dosyalarımızı nasıl görürüz ve uyap doküman editör programını kullanarak nasıl dilekçe yazıp elektronik imza ile bu dilekçeyi imzalarız bunu anlatmaya çalışacağım.

Programın kullanımı herkesin kendi alışkanlıklarına göre değişiklik gösterebilir. Örneğin bir kişi bir Word belgesini önce bilgisayara kaydedilip daha sonra üzerinde yazı yazmaya başlayabilir. Başka bir kişi de önce Word programını çalıştırır yazısını yazar belgesini en sonunda bilgisayara kaydedebilir. Bu tür örnekleri çoğaltmak mümkündür. Görüldüğü gibi Herkesin yöntemi farklıdır.

Aşağıda Anlatacağım yöntemler sadece bana ait tecrübelerdir, bu alışkanlıklar programı kullanımında karşılaştığım problemlerle tekrar karşıaşmamak için oluşturulmuştur. Sonuçta bu yazıyla programın genel mantığına hakim olunacağından herkes kendine en pratik yolu oluşturacaktır.

Kendi tecrübelerimi en ince ayrıntısıyla anlatmaya çalıştım. Bu nedenle yazı biraz uzun oldu. Ancak bu, kimseyi korkutmasın. Bir müddet sonra program çok rahat kullanılabiliyor.

Anlatım genel ve anahatlarıyla kullanımı içermektedir. Önce gerekli programlar anlatılmıştır. Daha sonra dilekçe yazma ve imzalama. En sonunda da internet üzerinden dosyaları görüntüleme ve bu dosyalara dilekçe gönderme açıklanmıştır. Uyap’ın daha bir çok özelliği vardır. Örneğin, seçilen tarihler arasındaki duruşma günlerini listeleme. Bu gibi özellikler çok rahatlıkla keşfedilebilir. Talep olursa da yine yazılı anlatım yoluna gidilebilir.

Anlatım, Windows 7 32 bit işletim sistemine göre yapılmıştır. Elimde xp yüklü bir bilgisayar olmadığı için bu işletim sisteminde deneme fırsatım olmadı.

a-Öncelikle gerekli programları belirtelim.

Programları kendi drobbox hesabıma yükledim. Açıklamaların altında indirme bağlantılarını bulabilirsiniz.

1-Java 6 update 37.

Aslında javanın daha ileri versiyonları da yayınlandı ancak bunlar uyapla kullanılamıyor. Bu nedenle bilgisayarımız javanın daha güncel versiyonlarının bulunduğunu bildirdiğinde bu uyarıyı dikkate almıyoruz. Bilgisayarda yalnızca bir tane java kurulu olmalı. Bu da 6 update 37 olmalı. Bunu neden tekrar ettiğime gelince, javanın birden fazla versiyonu aynı anda kurulu olabiliyor. Eğer iki tane java kurulu olursa da uyap üzerindeki yazılar karman çorman görünüyor. Kısacası bigisayarda yalnızca bir tane java yüklü olacak o da 6 update 37 olacak. Program ekle kaldırdan bu hususlar kontrol edilebilir.

java 6 update 37 programını “ileri” butonunu tıklayarak kuruyoruz. Standart bir kurulum işlemidir. Sözleşme gelir kabul etmek gerekir vesaire Ayrıntıya girmiyorum. 32 bit işletim sistemi için java 6 update 37 programını

https://dl.dropbox.com/u/48818918/java%206%20update%2037.rar

adresinden indirebilirsiniz. Bu programı avukat.uyap.gov.tr adresinden “gerekli programlar” bağlantısını tıklayarak da bilgisayarımıza indirebiliyoruz.

2-java acces bridge 2.0.2.

bu program jaws ile java arasında tabiri caizse köprü kuruyor. Bu programı kurduğumuzda jaws java tabanlı programların arayüzünü seslendirebiliyor. Bu program kurulmazsa jaws uyap açıldığında sadece “blank” diyor.

indirilen dosyayı rardan çıkartıyoruz. çıkan JavaBridgeInstall32 klasörünü C dizinine kopyalıyoruz. kopyaladığımız klasörün içine girip Install.bat" dosyasını sağ fare tuşu ile "Yönetici olarak çalıştır" seçimini yaparak çalıştırıyoruz. yaklaşık 3 saniye içinde kurulum tamamlanıyor ve kurulumun tamamlandığına dair bir notdefteri belgesi açılıyor. bu belgede hangi dosyaların nereye kopyalandığı yazıyor ki aslında bizim bunları bilmemize gerek yok. Bu nedenle pencereyi kapatıyoruz. "belgeyi kaydetmek istiyor musunuz" diye sorarsa kaydetmiyoruz. Artık java acces bridge programını bilgisayarımıza kurmuş olduk. Bundan sonra bu programla muhatap olmayacağız. Program arka planda zaten sürekli çalışıyor olacak.

Java acces bridge programı

https://dl.dropbox.com/u/48818918/JavaBridgeInstall32%202.rar

Adresinden indirilebilir.

3-Elektronik imzayı bilgisayara tanıtan sürücü.

Burada standart bir anlatım yapmak mümkün değil. Çünkü herkes istediği firmadan elektronik imza alabilir. Ancak şöyle kabaca anlatmak gerekirse elektronik imzasını tübitak’tan alanlar www.kamusm.gov.tr adresinden sertifikalarını ve sürücülerini indirebilirler. E-güven ve e-tuğra diye iki firma daha vardı bildiğim kadarıyla. Bunları kullananana henüz rastlayamadım. Türktrast firmasından alanlar avukat.uyap.gov.tr adresinden “gerekli programlar” bağlantısını tıklayarak “tbb palma 2.0” adlı yazılımı indirebilirler.

Ben türktrast kullanıyorum. Bu nedenle diğerlerinin kurulumunu detaylandıramayacağım. Türktrast sertifikalarının Kurulumu basit. Bilgisayara indirilen kurulum dosyasını “ileri” butonlarını takip ederek kurabiliyoruz. Kurduktan sonra elektronik imzayı bilgisayara takıp masa üzerinde bulunan “palma” simgesini açıyoruz. “alt” tuşuna basarak üst menüye gidiyoruz. Burada sağ sol yön tuşlarıyla dolaşılabilir. Burada yer alan menüler “kart işlemleri”, “ayarlar”, “yardım” ve “çıkış”’tır. “kart işlemleri"’ne gelip aşağı yön tuşu ile ilerliyoruz. Kart bilgilerine gelip enter ile giriyoruz. Gelen pencerede kartımızın şifresini girip tab tuşuyla ilerleyip “oturum aç” butonunu enter ile tıklıyoruz. Artık o buton “oturumu kapat” butonuna dönüşecektir. Eğer dönüşüyorsa işlem tamamdır. Artık elektronik imzalama yapılabilir.

Kendi kullandığım sürücüyü türktrast kullanananlar için drobbox hesabıma yükledim.

https://dl.dropbox.com/u/48818918/tbb_palma_2.0_32b.exe

Adresinden indirilebilir. Yine avukat.uyap.gov.tr adresinden gerekli programlar bağlantısı tıklanarak da indirilebilir.

4-Uyap doküman editör.

Bu program kelime işlemci yazılımıdır. Bugüne kadar dilekçelerimizi büyük çoğunlukla Word programını kullanarak yazıyorduk. Uyaptan göndereceğimiz dilekçeleri Word programında yazamıyoruz. uyaptan göndereceğimiz dilekçeleri uyap doküman editör programıyla yazmak zorundayız. Bu program, Word mantığına yakın olmakla birlikte maalesef jaws programıyla iyi geçinemiyor. Sadece jawsla değil bilgisayarın kendisiyle de pek iyi geçinebildiği söylenemez. Sık sık hata veriyor. Körler olarak, java acces bridge programı sayesinde uyap doküman editör programını kör topal kulanabiliyoruz.

Programın kurulumunda herhangi bir farklılık yok. Diğerleri gibi Standart kurulum işlemiyle kurulum tamamlanıyor.

Program

https://dl.dropbox.com/u/48818918/UKI_V3.4.7.exe

Adresinden indirilebilir. Yine avukat.uyap.gov.tr adresinden “gerekli programlar” bağlantısı tıklanarak da indirilebilir.

5-herhangi bir web tarayıcısı. Her nekadar uyap için googlechrome programı tavsiye edilse de program bütün web tarayıcılarıyla kullanılabiliyor. Ancak googlechrome ile bazen sorun oluşabiliyor. Jaws sürümleri yükseldikçe bu sorunlar ortadan  kalkacak diye umut ediyoruz.

b-Şimdi uyap doküman editör programını kullanarak dilekçe yazalım.

Öncelikle bu programın hemen hemen Word mantığında çalıştığını tekrar hatırlatmak isterim. Aynı Word gibi masaüstünde programın kısayol ikonları bulunur. Masaüstündeki ikonları silersek programa bir şey olmaz. Sadece programın kısayolu silinmiş olur. Başlat menüsünden tümprogramlara girdiğimizde orada yine programın ikonları bulunur. C dizininde programfiles klasörü altında dosyaları bulunur. Nasıl Word programıyla dilekçe yazıp bilgisayarımıza kaydedebiliyorsak bunda da aynı şekilde dilekçelerimizi kaydedip imzalı veya imzasız saklayabiliriz. kaydettiğimiz dilekçeleri bir başkasına mail ekinde gönderebiliriz. Word programıyla kaydettiğimiz dilekçemizin uzantısı “doc” olurken uyap doküman editörde kaydettiğimiz dilekçelerimizin uzantısı “udf” olacaktır.

Programı çalıştırmak, yazı yazmak yazılan belgeyi bilgisayara kaydetmek için elektronik imzamızın bilgisayara takılı olması gerekmemektedir. Elektronik imzanın sadece dilekçeyi imzalarken takılı olması yeterlidir. Ancak, Elektronik imzanın yazı yazarken bilgisayara takılı olmasının herhangi bir sakıncası da yoktur.

Programın masa üstünde “uyap doküman editör”, “uyap şablon editör” ve “toplu çıktı işlemi” adlı üç tane ikonu vardır ki ben bugüne kadar sadece uyap doküman editörü kullandım. Bu nedenlerle diğerlerinin nasıl kullanıldığı ve ne işe yaradığı hakkında henüz bilgi sahibi değilim.

Program çok yavaş çalışıyor. Bunun bizim bilgisayarlarımızla ya da jaws programıyla bir ilgisi yok. Yeni sürümler çıktıkça programın daha hızlı tepki vermesini umut ediyoruz.

Masaüstündeki uyap editör kısayolunu tıklıyoruz. Birkaç saniye bekledikten sonra uyap doküman editör açılır. Eğer bilgisayarımız biraz yavaşsa bu süre 10 saniyeye kadar uzayabilir. Program açılmıyor diye düşünerek Telaşa kapılıp 3 5 defa daha enter tuşuna basıp bilgisayarın kafasını hepten karıştırmamamız gerekir. Bazen de program açılır ancak jaws seslendirmediği için bizim haberimiz olmayabilir. Bu durumda “alt” ve “tab” tuşlarıyla programın penceresini bulmamız gerekebilir.

Program açıldıktan sonra önümüze drekt olarak yazı yazabileceğimiz yazma alanı gelir. Tıpkı Word programında olduğu gibi “alt” tuşuna basarak üst menüye gidebilir biçim ve benzeri gerekli ayarlamaları yapabiliriz.

Programda yazı yazma dışında tıpkı word programındaki gibi yapabildiğimiz işlemlerin bazıları şunlardır:

-Tab tuşuyla metinde sekme denilen boşluklar verebiliriz. Standart ayarlarda Her tab SATIR ÜZERİNDEKİ 9 VE 9. KATLARINDA BULUNAN BÖLÜMLERE GELEREK BOŞLUK VERİR. Örneğin “davacı” YAZDIKTAN SONRA  BİR KERE TABA BASARSAK SATIRDA 9. KARAKTERİN HİZASINA İLERLEMİŞ OLURUZ. BUNU yapmayıp, “DAVACI” YAZDIKTAN SONRA 3 KERE BOŞLUK TUŞUNA BASSAYDIK DA AYNI YERE GELMİŞ OLURduk. YİNE HİÇBİR ŞEY YAZMADAN 9 KERE “BOŞLUK” TUŞUNA BASSAYDIK YİNE AYNI YERE GELMİŞ OLURDUK. Bir dilekçe yazdığımızı düşünelim. “davacı” yazdık iki kere tab tuşuna bastık ve ardından ikinoktaüstüste koyduk. Davacının ismini yazdık. Daha sonra enter tuşuna basıyoruz. Aşağı satıra inmiş olduk. Şimdi de “vekili” yazdık. İki kere tab tuşuna bastık ve ikinoktaüstüste koyduk. Şuan ikinoktaüstüste işaretleri aynı hizaya gelmiş olacaktır. Aynı dilekçeyi yazmaya devam ediyoruz. Yukarıda yazıanlardan sonra “enter” tuşuna basarak aşaı satıra bindik. Daha uzun bir başlık yazdığımızı düşünelim. Mesela “ihbar olunan” ifadesinde 12 karakter bulunmaktadır. Bu ifadeyi yazdıktan sonra bir kere taba bastığımızda ikinoktaüstüste işaretini koymamız gerekir. Çünkü şuan 12. Karakter hizasındayız. bizim ikinoktaüstüste işaretimiz hep 18. Karakter hizasındadır. Bir de dilekçenin en altına ve sağ tarafa pozisyonumuzu ve adımızı soy adımızı yazıyoruz. İşte bunu yaparken talebimizi yazıp noktayı koyup tarihi attıktan sonra enter tuşuna basıyoruz. 4 kere tab tuşuna basıyoruz. Örneğin, “davacı vekili” yazıyoruz. Daha sonra birkez daha enter tuşuna basıyoruz. Yine 4 kere tab tuşuna basıyoruz. Bu sefer de “av. Güven kışlalı” yazıyoruz. Şekile ilişkin kendi keşiflerim bunlar. Bunlar doğrudur en iyisidir diye bir şey sözkonusu değil tabiki. Burada herkes kendi sitilini oluşturacaktır. ben sadece, uyap doküman editörde “tab” tuşu kullanılarak şekil ayarlarının yapılabileceğini anlatmak küçük ipuçları vermek istedim.

-Şift ile yön tuşlarını kullanarak metin seçebiliriz. Ancak jaws hangi metnin seçili olduğunu seslendirmeyecektir.

-sağ tık menüsündeki özellikleri kullanabiliriz. Ancak bende sağ tıklamak için klavyemizdeki uygulama tuşu çalışmıyor. Numaratörden “yıldız”’a basarak sağ tıklama yapılıyor.

-ctrl tuşu ile k tuşuna basarak seçtiğimiz alanı koyulaştırabiliyoruz.

-hizalama işini maalesef ben kısayollarla yapamadım. Ben şu şekilde yapıyorum. Hizalamak istediğim metni seçip “alt” tuşuna basarak üst menüye gidiyorum. Oradan “biçim” menüsüne gelince “paragraf özellikleri”’ni bulana kadar aşağı yön tuşuna basıyorum. Geldiğimde enter yapıp içine giriyor, tab tuşuyla “iki yana yasla”’yı bulup enter tuşuna basıyor yine tab tuşuyla ilerleyip tamam butonuna enter yapıyorum işlem tamam. Bu arada eğer metin zaten iki yana yaslıysa tablarla “ikiyana yasla” butonunu bulduğumuzda jaws bize “iki yana yasla” ifadesini okudukan sonra “basıldı” diyecektir. Sağa, sola yaslama ve metni ortalama komutları içinde aynı açıklamalar geçerlidir. Bunlar “iki yana yasla” butonunun bir tab önünde ve arkasındadır.

-ctrl tuşu ile p tuşuna basarak metni yazdırabiliriz.

-ctrl ile s tuşuna basarak metni kaydedebiliriz.

Metni oluşturduk. Şimdi bilgisayarımıza kaydedeceğiz. İstersek ctrl ile s tuşuna basarak istersek de belgeyi kapat yapıp değişiklikleri kaydetmek istiyor musunuz diye sorduğunda evet butonunu tıklayarak kaydetme penceresine ulaşıyoruz. “filename” dediği yere dosya adını yazıyoruz. Şift tab yaparak dosyanın yerini seçioruz. Tab ile dolaşarak “save” butonunu tıklıyoruz. Tıpkı Word belgesini kaydeder gibi işlem tamamlanmış oluyor.

-ctrl ile a tüm yazıyı seçiyor. Yine kısayollarla kopyala kes ve yapıştır işlemleri yapılabiliyor.

Şimdi de kaydettiğimiz belgeyi imzalayalım.

Elektronik imzayı bilgisayarımıza takıyoruz. Kaydettiğimiz

belgeyi bilgisayarımızdan buluyoruz. Enter yapıp belgeyi açıyoruz. 5 10 saniye bekledikten sonra belge önümüze gelecek. Yukarı aşağı yön tuşlarıyladolaştığımızda yazmış olduğumuz dilekçeyi görüyor olacağız. İmzalamak için “alt” tuşuna basarak üst menüden “araçlar”’a giriyoruz. Aşağı yön tuşuyla ilerleyerek “dökümanı imzala”’yı bulup enter tuşuna basıyoruz. Önümüze şifre gireceğimiz bir ekran gelir. Şifremizi girip enter tuşuna basıyoruz. 5 ila 10 saniye bekledikten sonra jaws bize pencereyi seslendirir. Bu seslendirmede “uyap doküman editörü” ifadesinden sonra belgenin adresi adı gibi öğeler geçer ve en sonunda jawsın, “imzalı doküman” dediğini duyarsınız. Bu demek oluyor ki belgeyi imzaladınız. Artık belgeyi kapatabilirsiniz. Kapanırken, “değişiklikleri kaydetmek istiyor musunuz” diye sorarsa hayıra basmalısınız. Eğer evete basarsanız size imzalı dökümanda değişiklik yaptığınızda imzanın kaybolacağını bildiren bir ileti görüntülenir ve işleme devam etmek isteyip istemediğiniz sorulur. Eğer buna da “evet” derseniz belgeniz son haliyl kaydedilir ve elektronik imza kaybolur.

Özetlemek gerekirse dökümanı imzalamak aynı zamanda dökümanı imzalandığı o şekliyle kayıt etmek manasına gelir. imzaladıktan sonra metinde değişiklik yapılmaması yapılmışsa bile kaydetmeden belgeden çıkılması gerekmektedir. Aksi takdirde imza kaybolur ancak bu da çok büyük bir sorun değildir. Aynı belgeye tekrar girip belgeyi tekrardan imzalayabiliriz.

Şimdi buraya kadar genel olarak işlemleri gördük. Bundan sonra da bazı tiyolarla devam edelim.

Uyap doküman editör ile sorunlarımız halen var. Ancak bu sorunlarla zor da olsa programı kullanıyoruz.

-ben dilekçe yazarken ya da şekil ayarları yaparkken bazen yazdığımı ya da menüleri okuyamıyorum. Jaws “blank” diyor başka bir şey söylemiyor. Halbu ki ekranda yazıların olduunu söylüyor görenler. Bu durumda öncelikle “insert” ile “escape” tuşlarına birlikte basarak ekranı tazelioruz. Şu durumda artık jaws imlecin üzerinde olduğu satırı veya öğeyi genelde okur. Bazen bunu yaptığımızda da jaws “blank” demeye devam edebilir. O zaman ise ben “alt f4” yapıp belgeyi kapatıyorum. Kapatırken de değişiklikleri kaydet sorusunu evet olarak cevaplayıp belgeyi yeniden açıyorum. Bu sefer yazıları duyabiliyor Kaldığım yerden devam ediyorum.

-Bazen dilekçeyi yazdıktan sonra biçim ayarları yapmak için “alt” tuşunu kullanarak üst menüye gidiyorum ancak jaws hep aynı şeyi söylüyor. Örneğin biçim menüsünden paragrafa giriyorum tablarla dolaşıyorum ama jaws hep ilk öğede kalıyor bir türlü iki yana yasla butonuna gidemiyorum. Daha sonra fark ettim ki aslında imleç menülerde geziyor ancak jaws onu seslendiremiyor. Tab tuşuna bastıktan sonra bir kere “insert” tuşu ile “escape” tuşuna basarak ekranı tazeledikten sonra “insert” ile “yukarı yön tuşu”’na bastığımızda jaws, üzerinde bulunulan butonu doğru olarak söylüyor.

-bazen imzalama yaparken hata oluşuyor. Doküman imzalanamıyor. Belgeyi kapatmaya çalıştığınızda da uyap doküman editör yanıt vermiyor ve mecburen belgeyi görev yöneticisinden “işlemi sonlandır” yaparak kapatabiliyoruz. İşte imzalayamadığımız bu belgeye tekrardan imzalamak için girdiğimizde bazen, “belge zarar görmüş”şeklinde bir ileti görütüleniyor  ve maalesef yazılar silinmiş oluyor. Bu olay çok nadir olyor. Ancak bütün emeklerin de çöpe gitmesiyle sonuçlanıyorki acil olarak bir dosyaya dilekçe göndermeniz gerekirken bu olayın meydana gelmesi insanı perişan ediyor. Bu nedenle ben imzalamadan önce belgeyi kopyalayıp başka bir klasöre daha yapıştırıyorum. İmzalama sorunsuz olarak tamamlandıktan sonra o yedeklediğim belgeyi siliyorum.

-yazıp kaydettikten sonra kontrol etmek ya da imzalamak için tekrar açtığımız belgeyi okurken sorunlar çıkıyor. Örneğin Word belgesindeki ibi “ctrl” tuşu ile “aşağı yön tuşu”’na basarak paragraf paragraf ilerleyemiyoruz. Hatta bazen aşağı yön tuşuyla ilerlemeye çalışıyoruz ancak bize jaws tarafından hep aynı satır okunuyor. Benim yöntemim şu: “enter” tuşuna basıyor belgeyi açıyorum. Önce bir kere “yukarı yön tuşu”’na basıyorum. Ondan sonra da “aşağı yön tuşu”’yla metinde ilerliyorum.

-yargı personeli henüz elektronik imzaya tam olarak adapte olamadı. Buna hakimler de dahil. Bu nedenle uyaptan dilekçe gönderirken sorunlar çıkıyor. Bazı hakimler dilekçelerin imzasız olduğunu idddia ediyorlar. Bazı hakimler de gönderdiğimiz dilekçeyi faks sanıyorlar. Aslında elektronik imzası olmayan bir dilekçeyi uyaptan göndermek mümkün değil. Sistem kabul etmiyor. Ancak hakimler dilekçenin üzerinde belgenin elektronik imza ile imzalandığını bildiren standart bir metin görmek istiyorlar. Konuyu adalet bakanlığıyla da görüşmüştüm. Dilekçelerin altında otomatik olarak bu mealde bir yazı çıkması mümkün değil mi diye sorduğumda onlar bunun mümkün olmadığını, elektronik imzalı belgelerde zaten dilekçenin imzalı olduğuna dair bir simgenin görüntülendiğini, bu nedenle de buna gerek olmadığını, zaten uyapa imzasız belge yüklenemediğini söylemişlerdi. Bir de öneri de bulundular. Bahsettiğim gibi bir yazıyı dilekçelerimize kendimizin yazabileceimizi, bunun hiçbir sakıncası olmadıığnı söylediler. Ben de bunun üzerine doküman editör programında bir tane taslak dilekçe formatıhazırlayıp kaydettim.

https://dl.dropbox.com/u/48818918/UYAP%20dok%C3%BCman%20%20e%20imza%20%C5%9Ferhli%20bo%C5%9F%20belge.udf

Adresinden indirilebilir. Bu taslak aslında boş bir uyap doküman editör belgesi. Ancak taslakta her sayfanın altında otomatik olarak “bu belge 5070 sayılı kanun uyarınca elektronik imza ile imzalanmıştır” yazıyor. Jaws imlecine geçmediğimiz sürece bu metin jaws tarafından seslendirilmiyor. Jaws imlecine geçilmediği sürece yön tuşlarıyla üzerine gidilemiyor. Kısacası, Bu yazı, biz dilekçe yazarken elimize ayağımıza dolaşmıyor. Merak edenler için söylemek gerekirse; Bu ifade dilekçeye “altyazı ekle” menüsü kullanılarak yazılıyor. Dilekçe yazarken benim oluşturduğum bu belge üzerinden yazılmasını yahut da kendi taslak dilekçenizi oluşturmanızı tavsiye ederim.

-Yine yargı personelinin uyap’a adapte olamaması nedeniyle Dilekçe gönderdikten sonra kalemi arayıp bilgi vermek gerekiyor. aslında gönderdiğimiz dilekçeler mail gibi düşüyor kalem personelinin önüne ancak ihmal ediyorlar. İlerleyen dönemde onlar bu işe alışacak ve bilgi vermek zorunda kalmayacağız diye umut ediyorum.

c-web sayfası üzerinden dosyaları inceleme ve dosyalara dilekçe gönderme

avukat.uyap.gov.tr adresine giriyoruz. Açılan sayfada en başta bulunan “e-imza” bağlantısını tıklıyoruz. Önümüze elektronik imzamızı kullanarak sisteme giriş yapmamızı sağlayacak bir bölüm (imzalama ekranı) gelir.

Bazı bilgisayarlarda bu bölümün açılmasından sonra önümüze yeni bir pencere açılır. Bu pencerede yardım bilgileri bulunur. Bu pencereyi “ctrl ile f4” tuşlarıyla kapatıyoruz. Bazı bilgisayarlar otomatik açılan pencereleri engeller böyle bir pencere açılmaz.

İmzalama ekranında “tab” tuşu kullanılarak gezilebilir. Gezdiğimizde önümüze gelmesi gereken öğeler şunlardır.

-“imzala” butonu

-”iptal” butonu

-imza sahibinin ad soyadı ile birlikte “nitelikli” ifadesinin okunduğu ağaç.

Bu ağaçta ismimiz görünmüyorsa izalama yapamayız. Bu nedenle dikkat edeceğimiz şey ağaç. Tab tuşuyla Dolaşırken bazen ağaç 5-10 saniye sonra gelebiliyor. Bu internet bağlantı hızımızla ilgili bir durum. “imzala” butonunu tıklıyoruz.bir yazma alanı açılıyor buraya şifremizi giriyoruz. Ve “enter” tuşuna basıyoruz. Şifremizi doğru girmişsek avukat portalın web sayfası açılıyor. Burası bildiğimiz bir web sayfası. Sayfada yön tuşlarıyla gezerek adımızı, soyadımızı, çıkış bağlantısını ve programın menülerini oluşturan bağlantıları artık görebiliriz.

Şu aralar hakimler ve savcılarla ilgili bir anket yapılıyor. Bu nedenle imzalama yaptıktan sonra önümüze önce bu anket gelebiliyor. Doldurmak zorunlu değil b”bir daha gösterme”’yi tıkladıktan sonra “tamam”’ı tıklayarak bu anketi atlayabiliyoruz.

Şimdi Adımıza kayıtlı bir dosyayı bulalım. Bu arada adımıza kayıtlı derken neyi kasteddiğimizi de detaylandırmak gerekmektedir. Bir dava açılırken tevzi bürosuna gittiğimizde oradaki memur dosyamızı uyap’a kaydeder. Tarafların isimlerini davanın türünü harca esas bedeli bilgisayara girer. Avukatı olan dosyada da avukatın adını irer. İşte artık bu dosya uyap üzerinden adımıza kaydedilmiş olur. Keza bir davaya davalı tarafından sunulmuş ilk dilekçeyi (cevap süresinin uzatılması talebi yahut da cevap dilekçesi) gören kalem personeli de dilekçeyi bir avukat yazmışsa hemen onun adını davalı vekili olarak ekler. dosyaya sonradan vekalet sunmuşsak kalem personelini uyararak adımızın eklenmesini sağlayabiliriz. Son bir not Adımıza eklenmemiş bir dosyayı uyap üzerinden incelemek için yine uyap üzerinden ilgili mahkemeye talep göndererek bir kereliğine inceleyebilmekiçin hakimden izin alabiliyoruz.

Web sayfası üzerinden “dosyalarım” bağlantıısnı tıklıyoruz. Şimdi dosyalarımıza ulaşabileceğimiz altı tane yöntem geldi. Bunlar;

-Tüm Dosyalarım

-İşlem Tarihi İle Arama

-Esas İle Arama

-Açılış Tarih İle Arama

-Taraf Bilgisi İle Arama

-Kapanmış Dosyalarım

-Dosyada Vekil miyim ?

“tüm dosyalarım”’ı tıklıyoruz. Artık önümüzde  adları sırasıyla “dosya türü” ve “birim” olan iki adet liste kutusu var. İlkincen tür seçiyoruz. “hukuk”, “ceza”, “icra”, “değişik iş”, “tereke”,vebenzeri. Seçimimizi yapınca ikinci liste kutusuna seçtiğimiz türde hangi mahkemelerde dosyalarımız varsa o mahkemelerin isimleri diziliyor. İkincisinden de mahkemesini seçiyoruz. Örneğin ankara 1. Asliye hukuk mahkemesi. Bu seçimimizi yapıp “enter” tuşuna bastığımızda liste kutularının hemen altına dosyalarımızın listelendiği bir tablo beliriyor. Bu tablo üzerinde ctrl, alt ve yön tuşlarına birlikte basarak gezebiliyoruz. Tablonun ikinci sütunu dosyaların esas numaralarını gösteriyor. 6. Yani son sütununda ise “dosya görüntüle” adında bir bağlantı yeralıyor. Bu bağlantının üzerine geldiğimizde sağ elimizin parmaklarını yön tuşlarının üzerinden, sol elimizin parmaklarını da ctrl ve alt tuşu üzerinden kaldırıyoruz ve “enter” tuşuna basıyoruz. Artık dosyamızı görüntülemiş bulunmaktayız. Şimdi 7 öğeli bir listenin üzerinde 1. Sıradayız. Jaws bize “dosya bilgileri link” şeklinde seslenecek. 7 öğeli bir listenin üzerinde bulunmamıza rağmen benim nedenini anlayamadıım bir şekide jaws, sanal pc imlecinden ayrılıyor. “uygulama kipi” açık hale geliyor. Uygulama kipinin ne olduğunu ben bilmiyorum. Jaws programına daha fazla hakim olanlar bunu bize anlatırlarsa faydalı olur kanısındayım. Uygulama kipi açıkken Numaratördeki + tuşuna bassak dahi sanal pc imlecine geçilemiyor. Bu nedenle artık tab tuşuyla ilerliyoruz. Taba bastıkça karşımıza sırasıyla

-Taraflar,

-Evrak,

-Safahat,

-Sms

-Evrak gönderme,

-Ödeme,

Bağlantıları gelecektir. Bu öğelerden sonra birkez daha tab tuşuna bastığımızda jaws “uygulama kipi kapalı” diyecek ve sanal pc imlecine geçiş yapılmış olunacaktır. Şimdi yukarı yön tuşuyla hareket edildiğinde aynı bağlantılara ters sırayla sanal pc imleciyle de ulaşılabilir. Bu arada uygulama kipini ben pek sevemedim. Karıştırıken şöyle iki tane yol uldum. Birincisinden yukarıda bahsettik. Tab tuşuna basılmaya devam edildiğinde otomatik olarak uygulama kipi kapanıyor e sanal pc imlecine geçiliyor. İkincisi ise şudur: Ctrl ile f6 tuşlarına birlikte basıldığında uygulama kipi kapanıp sanal pc imleci açılıyor.

Tab tuşuyla ilerleyerek “evrak” bağlantısı üzerine geliyoruz. Ve enter tuşuna basıyoruz. Bunu yaparak dosya içindeki belgeleri göreceğimiz yere ulaşmış olduk. Jaws şu an “uygulama kipi kapalı diyecektir. Aşağı yön tuşunu kullanarak önce “dosyaya eklenen son 10 evrak” bağlantısını daha sonra da “tüm evraklar” bağlantısını duyuyoruz. “tüm evraklar” bağlantısından sonra aşağı okla ilerlemeye devam edersek de dosya esas numarasını, dava açılırken verilmiş tevzi numarasını, talimat yazılmışsa talimat dosya numarasını duyuyoruz. Esas numaramızı duyduğumuzda bir kere “boşluk” tuşuna basıyoruz. Şimdi önümüze evrak türleri geldi. Sistem, dosyadaki evrakları sınıflandırarak daha kolay ulaşılmasını sağlıyor. Bunlar nelerdir? Duruşma zaptı, sayman mutemet alındısı, açık tebligat, reddiyat fişi ve mahkeme tarafından oluşturulmuş tüm belgelerdir. Aşağı yön tuşlarıyla ilerlediğimizde “duruşma zaptı 2” ifadesini duyduk diyelimbu, dosyada iki tane duruşma zaptı olduğu anlamına geliyor. Bu ifadeyi duyduğumuzda yine “boşluk” tuşuna basıyoruz. Şimdi de hemen bu öğenin altına duruşma tarihleriyle isimlendirilmiş duruşma zabıtları gelir. Hangisini görüntülemek istiyorsak üzerindeyken “insert” tuşuyla birlikte numaratördeki “eksi” tuşuna basarak jaws imleciin pc imlecine taşıyoruz ve çift sol tık yapıyoruz yani numaratördeki “bölü” tuşuna iki kere ardarda basıyoruz. Şimdi ayrı bir explorer penceresi açılacak ve içinde duruşma zaptı görüntülenecek. Yön tuşlarıyla dolaşarak zaptı okuyabilir, ctrl ile birlikte p tuşuna basarak zaptı yazdırabiliri zaptın içindeki yazıyı seçip Word ya da not defteri içine yapıştırabiliriz. Zaptı kapatmak için ctrl ile f4 tuşlarına birlikte basıyoruz. Zaptı kapattığımızda yine eraklarımızın görüntülendiği sayfaya dönmüş oluruz. Eğer dönülmediyse alt ile tab tuşlarıyla bu pencereyi bulmalıyız. Bu pencereyi bulduğumuzda bazen kendiliğinden uygulama kipi açılmış olabiliyor. Ctrl ile f6 komutunu kullanarak sanal pc imlecine geçiş yapıyoruz. Buraya kadar uyap üzerinden yazılmış bir belgeyi incelemiş olduk. Bazı belgeler mahkemece uyap üzerinde yazılmıyor.taranarak sisteme atılıyor. En tipik örneği cevap dilekçesi ya da bilirkişi raporu. Bunlaır da yine aynı yöntemle inceliyoruz. Ancak ufak bir farklılık var. İstediğimiz belgenin üzerinegelip sol çift tık yaptığımızda belgedeki yazılar önümüze gelmiyor. Belge bilgisayara indirilmeye hazır hale geliyor. Explorer bize belgeyi ne yapmak istediğimizi soruyor. Yahut da internet download manager gibi bir indirme yöneticisi program yüklemişsek onun ekranı önümüze geliyor. Dosyayı bilgisayarımıza indiriyoruz. İndirilen dosya genelde “tif” uzantılıdır. Bu dosyayı kopyalayıp finereader içine yapıştırarak metne çevirebiliyoruz.

“Dosyaya eklenen son 10 evrak” da adından anlaşıldığı üzere son eklenen evraklara hızlıca ulaşılmasını sağlıyor. Yukarıdaki yöntemlerle bu belgeler üzerinde olaşılıp sol çift tık yapılarak görüntülenebilir.

Diyelim ki bu dosyayı inceledik ve artık başka bir dosya incelemek istiyoruz. Bunun için önce incelediğimiz dosyayı kapatmamız gerekiyor. Bunun için “close” adlı butonu bulmamız gerekiyor. Bu butonu yukarı aşağı yön tuşlarıyla bulacağımız gibi “b” harfni kullanarak da kısa yoldan ulaşabiliriz. Close butonuna bastıktan sonra doslalarımızın listelendiği tablodan başka bir dosyayı görüntüleyebilir istersek de yukarıda bahsedilen liste kutularından diğer türlerdeki ve mahkemelerdeki dosyalarımızı görebiliriz.

Şimdi de dosyaya elektronik imzalı bir dilekçe göndermeyi detaylandıralım.

Öncelikle hangi dosyaya dilekçe göndereceksek bunu bulmamız gerekiyor. İlgili dosyayı yukarıdaki yöntemle buluyoruz. Bu sefer “erak” bağlantısını değil “evrak gönderme” bağlantısını tıklıyoruz. Şimdi bu bağlantıların aşağı tarafına evrakı sisteme yükleyeceğimiz alan açıldı.

Bu alanda sırasıyla

Dilekçenin bilgisayarımıza kayıtlı olduğu adresin bulunacağı salt okunur yazma alanı örneğin c:\dilekçelerim/Ahmet demir davası\

Göz at butonu

Açıklama adlı yazma alanı

Dilekçenin türünü belirlediğimiz “evrak türü” adlı liste ktusu

Dilekçenin eki olup olmadığını seçtiğimiz radyo kutusu

Ekin bilgisayara kayıtlı olduğu adresin bulunacağı salt okunur yazma alanı örneğin c:\dilekçelerim/Ahmet demir davası\ihtarname.tif

“Göz at” butonu

“Açıklama” adlı yazma alanı

“Ekle beraber gönder” butonu bulunur.

Eğer dilekçenin eki radyo kutusunda hayırı seçersek eke ilişkin adres yazma alanı, göz at butonu ve açıklama yazma alanları kapanır. Bunların yerine “eksiz gönder” adlı bir buton gelir.

Salt okunur yazma alanlarına biz adres girmiyoruz. Göz at butonunu tıklayıp dilekçemizi sisteme gösterdiğimizde orası otomatik olarak dolduruluyor

Sisteme yalnızca yap doküman editörüyle oluşturulmuş belgeleri yükleyebiliyoruz. Bu belgelerin de imzalı olması gerekiyor. Eğer desteklenmeyen bir türde yahut da desteklenen dosya türde ancak imzasız bir belge göndermeye çalışıyorsak sistem dosyayı kabul etmiyor.

Jpg, png, gif, ve tif uzantılı belgeleri ek olarak gönderebiliyoruz. Eklerimizin küçük boyutlu olması önemli. Bu nedenle tif olaak gönderilmesi daha uygun oluyor.

Dilekçeyi göndermek için Öncelikle “gözat” butonunutıklıyoruz.  Gelen pencereden dilekçemizi bulup “aç”’ı tıklıyoruz. Daha sonra açıklama yazma alanına kısa bir açıklama giriyoruz. Örneğin “cevap dilekçesi”. Ardından liste kutusundan evrak türü seçiyoruz. Örneğin, “cevap dilekçesi”. Ardından ek radyo kutusundan “evet”’i seçiyoruz. Ekin sisteme gösterilebilmesi için ikinci “göz at” butonunu tıklıyoruz. Gelen pencereden bilgisayarımızdaki eki bulup “aç” butonunu tıklıyoruz. Eke ait açıklama yazma alanına kısa bir isim giriyoruz. Örneğin, “12.12.2012 tarihli ihtarname”. Ardından “ekle beraber gönder”butonunu tıklıyoruz. Şimdi dilekçemiz gönderildi. Ancak jaws bize “tamam” diye seslendi ve yine uygulama kipi açıldı. Ctrl ile f6 tuşlarına basarak uygulama kipini kapatıyoruz. “b” tuşunu kullanarak biraz önce bize seslendirilen ancak tıklamadığımız “tamam” butonunu buluyoruz. Bu butonun hemen üzerinde dilekçemizin sisteme hangi iş emri numarasıyla gönderildiği yazılıdır. Buradaki iş emri numarası günlük yaşamdaki dilekçenin üzrine yapılan havale işlemi gibidir. Dilekçeyle ilgili bir problem ouştuğunda ben şu iş emri numarasıyla dilekçe göndermiştim diye itiraz edebiliriz gereken yerlere ya da mahkemeye. Ben kendimce şöyle bir yöntem geliştirdim. Dilekçenin gönderildiği numaranın olduğu cümleyi kopyalayıp dilekçemin en altına yani eklerden sonra yapıştırıyorum. Daha sonra bu haliyle kaydedip çıktı alıyor dosyama takıyorum. Bu arada kaydederken elektronik imzanın bozulacağı uyarısıyla karşılaşıyorum. Buna razı olup dosyayı kaydediyorum. Sonuçta dilekçemizi uyap üzerinden mahkemeye gönderdikten sonra benim elimde elektronik imzalı olarak dilekçemi saklama zorunluluğum yok. Ben neden böyle bir yola gittim? Ben bu yaptığım işlemi havale gibi kullanıyorum. Bilgisayarımdaki bir dilekçeyi açtığımda altında bu cümleyi görüyorsam biliyorum ki o dilekçeyi uyap üzerinden mahkemeye göndermişim. Eğer böyle bir cümle yoksa da biliyorum ki mahkemeye göndermemişim. Bu arada kendi gönderdiğimiz dilekçeyi de uyap üzerinden tıpkı duruşma zabıtlarını ya da diğer belgeleri incelediğimiz gibi inceleyebiliyoruz.

İş emri numarasıyla işimiz bittikten sonra bahsedilen tamam butonunu tıklıyoruz. Şuan halen dilekçe gönderebileceğimiz alanlar açık istersek yeni bir belge daha gönderebiliriz. İstersek de “close” butonuna basarak dosyayı uyap üzerinden kapatabiliriz.

Dilekçe gönderme işlemi anahatlarıyla yukarıdaki gibidir. Şimdi burada da jaws sürümlerine bağlı olarak bazı problemler oluşabliyor. Örneğin benim bilgisayarımda “b” tuşunu kullanarak dilekçenin yahut da ekinin sisteme gösterildii “göz at” butonu bulunamıyor. Bulunan tek buton biraz önc bahsedilen “close” butonu. Bu nedenle ben uygulama kipine geçerek dosya yükleyebiliyorum. Uygulama kipini kapatmayı biliyorum. Ctrl ile f6 tuşları kullanılarak kapatılıyor. Ancak açmayı bilmiyorum. Fakat bu benim için bir problem olmuyor. “e” tuşuna bastığımda dosyanın bilgisayarımıza kayıtlı olduğu adresin olduğu salt okunur yazma alanına geldiğimde otomatik olarak uygulama kipi açılıyor. Bundan sonra burada “tab” tuşuyla dolaşarak bütün butonları ve yazma alanlarını bulabiliyorum.