• Engelsiz Erişim Grubu
  • Bilişim
  • 13 Ocak 2007 Cumartesi
  • Toplam Okunma: 1,272

Uyarı

Aşağıda belirtilecek kısa yol tuşlarını okurken, 2 temel noktaya dikkat etmelisiniz:

1.    Numara pedinde bulunan bir tuştan bahsediliyorsa, bu tuşu kullanabilmeniz için numlock, yani numara kilidi kapalı durumda olmalıdır. Numara kilidini açıp kapayabilmek için, numara pedinin en sol üst köşesindeki tuşa basmalısınız.

2.    Laptop diz üstü bilgisayar kullanıcıları insert tuşunun yerine çoğunlukla capslock, yani büyük harf kilidi tuşunu kullanabilirler. Capslock tuşu sol shiftin bir üstünde bulunur ve eğer laptop bilgisayrınızda jaws kuruluysa 2 kez basıldığında kendi işlevini yapar. 1 kez basıldığında Başka bir tuşla kullanılabilecek bir jaws tuşu gibi işlev görür.

3.    Bu çalışmayla ilgili görüş, öneri, eleştiri ya da sorularınız için

mailEngelsiz Erişim Grubu

adresinden bizimle iletişim kurabilirsiniz.

 

En sık kullanılan Windows tuşları

Alt: Bir uygulamanın menü çubuğunu açar. Her hangi bir menüdeyken tekrar alta basıldığında o anki tüm menüler kapanır.

Escape: Bir menüde ya da iletişim kutusunda bir önceki aşamaya döner. Eğer en üst aşamadaysanız menüyü ya da iletişim kutusunu kapatır.

Sol ya da sağ başlat (Windows): Nerede olduğunuza bakılmaksızın başlat menüsünü açar. Ctrl+ escape tuşlarına basılarak da başlat menüsü açılabilir.

F1: Windowsun bulunduğunuz uygulamayla ilgili yardımını açar.

Alt+ F4: Bir programı ya da uygulamayı kapatır. Eğer yaptığınız çalışma kaydedilmemişse, program kapanmadan önce yaptığınız değişiklikleri kaydedip kaydetmeyeceğiniz sorulur.

Ctrl+F4: Bir programdaki belgeyi kapatır ancak programı kapamaz. Örneğin Microsoft word içindeki bir belgede bu tuşa basılırsa sadece o belge kapanır ancak word açık kalır. Aynı şekilde fine reader içinde programı kapamadan sadece içinde bulunduğunuz  sayfayı kapamak için bu tuşa basın.

Ctrl+escape ardından escape ya da Windows ardından escape görev çubuğu, başlat menüsü, sistem tepsisi ve masa üstünde tab ile dolaşabilmenizi sağlar. Bu grupta dolaşabilmek için Windows+m harflerine basarak masa üstüne gelmeniz de yeterli olacaktır.

Uygulama (application) ya da shift + F10: Seçili öğenin içerik menüsünü açar.

Alt + Enter: Seçili öğenin özellikler iletişim kutusunu görüntüler.

Windows+m ya da ctrl+escape ve ardından  alt+m: Tüm uygulamaları küçülterek masa üstüne gelir.

Windows+d: Bulunduğunuz uygulama ile masa üstü arasında dolaşmanızı sağlar. Yani uygulama içinde Windows+d’ye basıldığında masa üstüne, masa üstünde Windows+d’ye basıldığında ise daha önce bulunduğunuz uygulamaya gidebilirsiniz

Windows+tab: bulunduğunuz uygulamayı küçültüp görev çubuğuna gelir.

Alt+tab: O an açık olan pencereler arasında dolaşır. Bu tuş kombinasyonuna Her basışınızda Elinizi alt tuşundan çektiğiniz taktirde üzerine geldiğiniz uygulama penceresi açılır ve bu şekilde sadece 2 pencere arasında dolaşabilirsiniz. Eğer eliniz alta basılı olduğu halde taba basmaya devam ederseniz o an açık olan tüm pencereler arasında dolaşabilir, içine girmek istediğiniz pencereye geldiğinizde elinizi alt tuşundan çekebilirsiniz.

 

Temel Okuma Komutları

Sağ ok: Bir sonraki karaktere gider ve onu okur.

Sol ok: Bir önceki karaktere gider ve onu okur.

Tek başına numara pedindeki 5: İmlecin üzerinde bulunduğu karakteri okur. Peş peşe iki kez basıldığında o harfi kodlar (a adana gibi)

Insert ya da ctrl+sağ ve sol ok: Sırasıyla bir sonraki ya da bir önceki sözcüğe gider ve onu okur.

Insert+numara pedindeki 5: İmlecin üzerinde bulunduğu kelimeyi okur. İnserte basılıyken 5’e peş peşe 2 kez basıldığında o kelime kodlanır (tel: Trabzon Edirne Lüleburgaz gibi)

Üst ok: Bir önceki satıra gider ve onu okur.

Alt ok: Bir sonraki satıra gider ve onu okur.

Insert+üst ok: Üzerinde bulunulan satırı okur.

Insert+page up: Bir satırda bulunduğunuz noktadan satırın sonuna kadar okur.

insert+home: Bir satırın başından satırda imlecin bulunduğu noktaya kadar olan bölümü okur.

Alt+aşağı veya yukarı ok: Sırasıyla imleci bir sonraki ya da bir önceki cümleye götürerek o cümleyi  okur.

Alt+numara pedindeki 5: İmlecin üzerinde bulunduğu cümleyi okur.

Ctrl+aşağı veya yukarı ok: Sırasıyla imleci bir sonraki ya da bir önceki paragrafa götürerek o paragrafı okur.

Ctrl+numara pedindeki 5: O an üzerinde bulunduğunuz paragrafı okur.

Insert+aşağı ok: İmlecin bulunduğu yerden metin sonuna kadar okur.

 

Tablolarda Temel Okuma Komutları

Alt+ctrl+sağ, sol, yukarı ve aşağı ok: Bir tabloda sırasıyla bir sonraki sütundaki hücreye, bir önceki sütundaki hücreye, bir önceki satırdaki hücreye, ya da bir sonraki satırdaki hücreye gider ve onu okur.

Alt+ctrl+numara pedindeki 5: Tablolarda imlecin üzerinde bulunduğu hücreyi okur.

Shift+insert+üst ok: Bir tabloda ya da excell programında bulunulan satırın tamamını okur.

Shift+insert+page up: Tablolarda ya da excell içinde bulunulan yerden satır sonuna kadar olan kısmı okur.

Shift+insert+home: Tablolarda ya da excell için satırın başından bulunduğunuz noktaya kadar okur.

Shift+insert+numara pedindeki 5: Tablolarda üzerinde bulunulan sütunu okur.

Shift+insert+page down: Tablolarda ve excell içinde bulunulan yerden sütunun sonuna kadar okur.

 

Temel Seçme, Kopyalama ve Taşıma Komutları

Shift +sağ o k: İmlecin üzerinde bulunduğu karakteri seçer.

Shift +sol ok: Bir önceki karakteri seçer ya da daha önce seçili bir karakter varsa seçimi kaldırır.

Insert ya da ctrl+ shift +sağ ok: İmlecin üzerinde bulunduğu sözcüğü seçer.

Insert ya da ctrl+shift+sol ok: Bir önceki sözcüğü seçer ya da daha önce seçili bir sözcük varsa seçimi kaldırır.

Shift +page up: Bir önceki ekranı seçer. Bir önceki ekran bir kez page up tuşuna basıldığında ulaşılan ekrandır.

Shift +page down: O an ekranda görünen metni seçer. Metnin tamamını seçmez sadece page down tuşuna bastığınızda imlecin gittiği bölüme kadar olan metni seçer.

Ctrl+ Shift +home: En baştan bulunulan noktaya kadar olan bölümü seçer.

Ctrl+ Shift +end: Bulunulan yerden dosyanın sonuna kadar seçer.

Ctrl+a: Açık olan uygulamada seçilebilecek her şeyi seçer. Türkçe ofis programlarında bu tuş yerine ctrl+b de kullanılmaktadır.

Insert+shift+aşağı ok: Seçili olan metni okur.

Ctrl+boşluk: Bir listede imlecin üzerinde bulunduğu öğeyi seçer ya da öğe zaten seçiliyse onu seçili olmaktan çıkarır. Bir metin ya da öğe üzerinde kopyalama, taşıma ya da silme gibi işlemleri yapabilmek için o metin ya da öğenin  mutlaka seçili olması gerekir.

Insert+f: Seçili bir bölgenin yazı tipi, hizalaması, puntosu gibi konularda bilgi verir. Özellikle bir yazının düzenlenmesi ve görsel ayarlarının yapılmasında mutlaka bilinmesi gerekir.

Ctrl+z: Yapılan son işlemi iptal eder.

Ctrl+x: Bir yerdeki metni ya da öğeyi bulunduğu yerden tamamen keserek panoya alır.

Ctrl+c: Bir yerdeki metni ya da öğeyi panoya kopyalar. Ancak kesmenin aksine söz konusu yerdeki metin ya da öğe hala yerinde kalır sadece bir kopyası da panoya alınmış olur.

Ctrl+v: Bir yerden kesilerek ya da kopyalanarak panoya alınan metin ya da öğeyi istenilen yere yapıştırır.

 

Metin ve Tablo İçinde Hızlı Dolaşım Komutları

End: Bulunulan satırın ya da listenin sonuna gider.

Home: Bulunulan satırın ya da listenin başına gider.

Page down: Ekranı belli bir miktar aşağı kaydırır.

Page up: Ekranı belli bir miktar yukarı kaydırır.

Ctrl+home ve ctrl+end: Sırasıyla dosya başına ve dosya sonuna gider. Yani ctrl+home dosya başına, ctrl+end ise dosya sonuna gider ve gittiği yerdeki satırı okur.

Ctrl+page down ya da ctrl+page up: Sırasıyla bir sonraki ya da bir önceki sayfaya gider.

Alt+ctrl+Shift+aşağı ya da yukarı ok: Tablolarda sırasıyla bir sütunun en sonuna ya da en başına gider.

Alt+ctrl+home ya da end: Bir tablodaki sırasıyla ilk ya da son hücreye gider ve onları okur.

 

Sıkça Baş vurulabilecek Jaws Komutları

Insert+t: O an üzerinde bulunduğunuz uygulama ya da pencerenin adını söyler.

Ctrl+insert+v: O an üzerinde bulunduğunuz programın versiyonunu söyler.

Insert+s: Ekran okuma düzeyini değiştirir. Bu ayarlama var sayılan olarak highlighted (önemli bölümler) durumundadır. Her insert+s tuşlarına basıldığında bu düzey all (hepsi) none (hiçbiri) ve highlighted (önemli bölümler) arasında değişecektir. Eğer bir ekrandaki tüm değişimleri görmek istiyorsanız all, hiçbir şeyin okunmasını istemiyorsanız none, var sayılan durumdaki gibi sadece önemli bölümlerin okunmasını istiyorsanız highlighted seçeneğini kullanın.

Insert+j: Nerede olursanız olun jaws penceresini açar.

Insert+F1: O an bulunduğunuz pencereyle ilgili jaws yardım penceresini açar. Insert ile birlikte F1 tuşuna peşpeşe 2 kez basılırsa daha ayrıntılı bir yardım penceresi açılacaktır.

Insert+h: O an içinde bulunduğunuz programın varsa jawsa özel kısa yollarının bulunduğu listeyi açar. Eğer programın jawsa özel kısa yolları mevcut değilse, Jawsın var sayılan kısa yol tuşlarının listesi karşınıza çıkar.

Insert+w: Bulunduğunuz programın windowsa özel kısa yol tuşlarını söyler. Bu tuşların insert+h harfine basıldığında söylenen kısa yol tuşlarından en büyük farkı bu tuşların jawstan bağımsız oluşudur. Yani jaws kapalı olsa dahi bu kısa yol tuşları kullanılabilir. Ancak insert+h harfiyle kullanılan tuş kombinasyonlarının çoğu skriptler yardımıyla jawsa özel olarak yazılmıştır ve jaws programı yokken genellikle geçerli değillerdir.

Ctrl+insert+F1: Üzerinde bulunulan pencereyle ilgili teknik bilgiler verir örnek: Control ID.

Insert+F4: Jawsı kapatacak iletişim kutusunu açar ve eğer entera  basarak tamam derseniz jaws kapanır; jawsı kapamadan bu iletişim kutusunu kapamak için escape basmalısınız.

Ctrl+geri silme: Bir önceki kelimeyi siler.

Alt+ctrl+page up ya da page down: Bırasıyla jawsın hızını arttırır ya da azaltır. Ancak bu artış ya da azalış geçicidir ve o uygulamadan çıkıldığında ya da insert+escape tuşlarına basıldığında hız eski haline döner.

Ctrl+insert+s: Sentezleyici seçilebilecek sentezleyici listesini açar. Burada istediğiniz sentezleyiciyi aşağı ya da yukarı yön tuşları yardımıyla seçip entera basmanız gerekir.

Ctrl+windows+l ya da ctrl+insert+l: Kullandığınız sentezleyicinin dillerinin bulunduğu liste kutusunu açar ve buradan her hangi bir dili yön tuşları yardımıyla seçip entera bastığınızda sentezleyicinizin dili değişmiş olur.

Insert+end: Bir pencerenin en üst satırını okur.

Insert+page down: Bir pencerenin en alt satırını okur ve bu satır çoğunlukla durum çubuğudur.

Insert+f10: O an çalışmakta olan ve görev çubuğunda da görülen uygulamaların listesini ve bu uygulamaların şu an hangi durumda (küçültülmüş, önceki boyutta ya da ekranı kaplamış) olduklarını gösterir.

Insert+f11: Sistem tepsisinde çalışmakta olan uygulamaların listesini açar.

Ctrl+Shift+F11: Sistem tepsisinde çalışan öğeleri görüntüler ve okur. Ancak bu öğelere bu tuş kombinasyonuyla ulaşıldığında enterla girilemez.

Insert+f12: Bilgisayardaki saatin kaç olduğunu söyler. Inserte basılıyken F12 tuşuna peş peşe 2 kez basıldığında da o günün tarihi söylenir.

Alt+Shift: Klavye dilini değiştirir. Yani bu tuş kombinasyonuyla eğer bilgisayarınıza yüklenmişse, Q ve F klavyeler arasında geçiş yapılabilir.

Ctrl+insert+f: Jawsın arama iletişim kutusunu açar.

Insert+F3 ve Insert+Shift+F3: Ara iletişim kutusundaki aranan öğenin geçtiği bir sonraki ya da bir önceki noktayı bulur.

Insert+escape: O anki ekrandaki bilgileri günceller ve ekranı temizler.

Insert+q: O an içinde bulunduğunuz uygulamanın program files klasöründeki ana klasöründe hangi dosya tarafından çalıştırıldığını söyler. Örneğin Microsoft Word programında bu tuş kombinasyonuna basarsanız. Winword.exe dosyasının çalıştığını söyleyecektir.

 

Jaws Verbosity

Insert+v: Jaws verbosity denilen bölümü açar. Burada Jawsın bulunduğunuz uygulamaya yönelik ayarları kalıcı olarak, genele yönelik çeşitli ayarlamaları da geçici olarak değiştirilebilir. Aşağı ya da yukarı yön tuşlarıyla ayarlama yapmak istediğiniz bölüme gelinir ve boşluk çubuğuna basılarak söz konusu bölümün değişik düzeyleri arasında dolaşılabilir. Seçimin onaylanması için entera basılması gerekir. Genele yönelik olarak yapılan geçici ayarlamalar, insert+v ile bu ayarlama kısmını her nerede açarsanız açın karşınıza çıkacaktır ve içinde sırasıyla şu ayarlar yapılabilir.

User verbosity (kullanıcı düzeyi): Boşluk çubuğuna basılarak beginner (başlangıç), intermediat (orta) ve advanced (ileri) kullanıcı düzeyleri seçilebilir.

Spell text (metin telafuzu): Boşluk çubuğuna basılarak metnin alfabetik ya da fonetik olarak yani kodlanarak telaffuz edilmesi sağlanabilir. Örneğin tel kelimesi üzerinde insertle beraber numara pedindeki 5’e peşpeşe iki kez basıldığında tel kelimesi ya “t e l” olarak ya da “Trabzon Edirne Lüleburgaz” olarak telaffuz edilir. İşte bu noktada kelimelerin harf harf mi (alphabetic), yoksa kodlanarak mı  (fonetic) telaffuz edileceği belirlenir.

Typing echo: Boşluk çubuğuna basılarak yazım sırasında sadece harflerin, sadece sözcüklerin, sözcük ve harflerin ya da hiç birinin okunup okunmayacağıyla ilgili ayarlama geçici olarak değiştirilebilir. Bu ayarlama bölümüne insert+2 tuşlarıyla da ulaşılabilir.

Screen echo: Boşluk çubuğuna basılarak ekranda ne kadar bilginin okunacağıyla ilgili ayarlama değiştirilebilir. Burada highlighted (önemli bölümler), all (hepsi) ve none (hiç biri) bölümleri bulunmaktadır ve jaws varsayılan olarak highlighted şeklinde ayarlanmıştır. Bu ayarlama bölümüne insert+s tuşlarına basılarak da ulaşılabilir.

Graphics verbosity (grafik okuma düzeyi): Boşluk çubuğuna basılarak grafik okuma düzeyi all (hepsi) labeled (etiketlenen grafikler) ya da none (hiç biri) olarak değiştirilebilir. Bu ayarlamanın labeled (etiketli grafikler) düzeyinde kalması genellikle daha yararlıdır.

Say all by (tüm metin okunurken): Boşluk çubuğuna basılarak sentence (cümle cümle), paragraph (paragraf paragraf), line (satır satır) okuma düzeyleri seçilebilir. Cümle cümle okuma düzeyi genellikle en verimli okuma vurgusunu sağlamaktadır.

Announce caps during say all (tüm metni okuma sırasında büyük harfleri söyle): Boşluk çubuğuna basılarak bu ayarlama açık ya da kapalı hale getirilebilir.

Caps indicated by (büyük harfler şu okuma sırasında gösterilsin): Boşluk çubuğuna basılarak bu ayarlama karakter karakter, sözcük sözcük, satır satır söylenmesi ya da hiçbir zaman söylenmemesi şeklinde değiştirilebilir.

Punctuation (noktalama düzeyi): Boşluk çubuğuna basılarak ne kadar noktalama işaretinin okunacağı none (hiç biri), some (bazıları), most (çoğu) ve all (hepsi) olarak değiştirilebilir. Bu seviyenin some (bazıları) düzeyinde kalması genellikle daha verimli bir kullanım sağlar.

Indentation indication (paragrafları belirtme): Boşluk çubuğuna basılarak bu ayarlama açık ya da kapalı olarak değiştirilebilir.

Synthesizer speech (sesin açık ya da kapalı oluşu): Boşluk çubuğuna basılarak sentezleyicinizin sesini açıp kapayabilirsiniz. Eğer braille ekran kullanmıyorsanız ya da ne yaptığınızdan emin değilseniz bu ayarı değiştirmemeniz tavsiye olunur. Eğer yanlışlıkla değiştirirseniz, önce insert+v tuşlarına, sonra ctrl+end tuşlarına, sonra boşluk çubuğuna ve son olarak da entera basarak sentezleyici sesini tekrar açabilirsiniz.

Not: Bu ve benzer ayarları kalıcı olarak değiştirmek için configuration manager bölümü kullanılmalıdır.

 

İletişim kutularında (Diyaloklar) İçinde Kullanılabilecek Temel Komutlar

Insert+b: Bir iletişim kutusunu başından sonuna dek tab sırasına göre okur.

Insert+tab: Bir iletişim kutusunda üzerinde bulunduğunuz tab kontrolünü ve buraya bir şey yazılıysa onu okur. Yani, örneğin word programında farklı kaydet iletişim kutusunu açtıysanız ve dosya adı kısmında insert+tab tuşlarına bastıysanız, jaws size “dosya adı edit dosya adınız” şeklinde bulunulan tab kontrolünü ve içindeki metni okuyacaktır. Bu tuş kombinasyonu genelde bilinmediği için bir çok kullanıcı bulundukları tab kontrolünü tekrar dinlemek için önce shift+taba sonra taba, ya da önce taba, sonra shift+taba basmaktadır. Bunu yapmak yerine insert+taba basmanız yeterli olacaktır.

Insert+e: Bir iletişim kutusunda o an üzerinde bulunulan veya  boşluk ya da enter tuşlarına basıldığında tıklanacak var sayılan düğmeyi (tamam iptal gibi) okur.

Ctrl+tab ve ctrl+shift+tab: Çoklu sayfalı, yani birden fazla sayfa bulunan iletişim kutularında bir sonraki sayfaya ctrl+tab, bir önceki sayfaya da ctrl+shift+tab ile geçilir.

Insert+c: Bir iletişim kutusundaki bir tab kontrolünde bulunan sözcük ya da metni okur. Örneğin, word programında yazım ve dil bilgisi kontrolü yapılırken, sözlükte olmayan kelimenin bulunduğu noktada insert+c tuşlarına bastığınızda içinde o sözcüğün de geçtiği metnin o bölümü size okunacaktır.

Shift+numara pedindeki 5: O anki kısa yol tuşunu okur. Özellikle menülerde ve iletişim kutularında yararlıdır.

 

İmleçlerle İlgili Komutlar

Numara pedindeki artı: P c imlecine geçer.

Numara pedindeki eksi: Jaws imlecine geçer.

Numara pedindeki eksiye peşpeşe 2 kez basma: Görünmez imlece geçer. Bu imleçte tüm pencere içinde dolaşılabilir ancak bu imleç p c imlecine taşınmadığı sürece tıklama yapılamaz.

Numara pedinde insert+eksi: Jaws imlecini p c imlecine taşır. Böylelikle sol fare tuşuna basıldığında bir yere tıklama yapılabilir.

Numara pedinde insert+artı: P c imlecini jaws imlecinin bulunduğu noktaya taşır.

Ctrl+insert+w: İçinde bulunduğunuz pencereyi tamamen oklarla okuyabileceğiniz hale getirir. Bu tuş kombinasyonuna tıkladığınızda jaws imlecine geçtiğinizde pencerede gördüğünüz pencere adı menüler ve en alta da durum çubuğundaki bilgileri görebilirsiniz ancak enter ya da fare tuşlarıyla tıklama yapamazsınız. Buradan çıkmak için escape basmanız yeterli olacaktır.

Alt+delete: O an etkin olan imlecin (jaws cursor, pc cursor) gibi hangisi olduğunu söyler ve o imlecin o anki x ve y koordinatlarını belirtir.

Ctrl+Shift+insert+c:O anki imleç türünü (arrow düzenli gibi) söyler.

Insert+r: Jaws ya da görünmez imlecine geçildiğinde, bu imlecin nerelere gideceğini belirleyebileceğiniz bir ayarlama yapabilirsiniz. Normalde bu imlec ekranda o an görünen tüm bölgelere gider yani unrestricted durumdadır. Siz bu tuş kombinasyonuna basarak jawsın sadece bulunulan pencereye ya da sadece bulunulan çerçeveye gitmesini sağlayabilirsiniz.

 

İnternet Komutları

Alt+sol ok ya da geri silme: internette bir önceki sayfaya geri dönmenizi sağlar.

Alt+sağ ok: bir sonraki sayfaya gider.

F6: eğer bir internet sayfasındaysanız, adres yazabileceğiniz adres çubuğuna, eğer adres çubuğu üzerindeyseniz sayfa içinde daha önce bulunduğunuz noktaya gider. Adres çubuğunda daha önce yazılmış adresleri görebilmek için f4 tuşuna basmanız ve oklar yardımıyla dolaşmanız yeterli olacaktır.

İnsert+a: bir sayfanın tam adresini söyler.

Tab ve şift+tab: bir sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki bağlantı, yazma alanı, onay kutusu, seçim kutusu, seçenek veya düğmenin üzerine gider.

 

Insert+z: İnternet ya da HTML uzantılı sayfalarda sanal imleci açıp kapar.

Insert+delete: İinternet ortamlı sayfalarda sanal imleci p c imlecinin bulunduğu yere taşır. İnternet Explorer tarafından açılan sayfalarda Jaws programı sanal imleç denilen ve sizin yön tuşları yardımıyla sayfa içinde dolaşmanızı sağlayan bir imleç kullanmaktadır. Bu imleç normalde görünmediği için sanal imleç adını almıştır. İşte yukarıdaki tuş kombinasyonu siz yön tuşlarıyla nereye giderseniz gidin basıldığında, sanal imleci o an p c imlecin yani gerçek imlecin bulunduğu noktaya taşıyacaktır.

Alt+alt ok: Bir seçim kutusunda seçebileceğiniz öğelerin listesini açar. Özellikle internet tabanlı sayfalarda ülke ve benzeri bir şey seçmeniz için karşınıza combobox adı verilen seçim kutuları çıkacaktır. Forms mode on yaptıktan sonra, yani yazma modunu açtıktan sonra alt+alt oka basmadan doğrudan oklar yardımıyla bir şeyi seçmeye çalışırsanız, okla ilk seçtiğiniz ülkeye tıklanabilir. Bu nedenle bu tür seçim kutularında önce alt+aşağı okla seçim listesini açıp, daha sonra seçiminizi üst ya da alt yön tuşlarıyla yapmanız bu sorunu ortadan kaldıracaktır.

Alt+üst ok: Açtığınız seçim kutusu listesini kapar.

Insert+F3: O  anki yer  işaretleyicisi  gibi  jawsın web sayfasında bulundurduğu  sanal özelliklerinin  listesini açar.

Insert+f7: Bağlantı seçebileceğiniz bağlantı listesini açar.

Insert+f6: Sayfada başlık seçebileceğiniz başlık listesini açar.

Insert+f5: Sayfada her hangi bir form alanını seçip üzerine gidebileceğiniz form alanları listesini açar.

Insert+F9: Birden fazla çerçeve olan sayfalarda çerçeve seçilecek listeyi açar.

 

İnternet için seri dolaşım tuşları

J ve Shift+j: Bir satıra atlar ya da atlanan satırdan bulunulan yere döner.

Ctrl+j ve ctrl+shift+j: Tablolarda istenen bir hücreye gidecek iletişim kutusunu açar ve shift ile birlikte kullanıldığında bulunulan noktaya geri döner.

G ve Shift+g: Bir sonraki ya da bir önceki grafiğe gider.

Ctrl+1-0: Sayfada bulunan 1 ile 9 arasındaki çerçevelerden birine gider. örneğin ctrl ile birlikte 5’e basıldığında, sayfadaki beşinci çerçeveye gidilir. bu tuşla 0’a basıldığında onuncu çerçeveye gidilir.

Ctrl+shift+1-0: Sayfada bulunan yer işaretleyicilerine gidecektir. örneğin ctrl+shift ile beraber 6’ya basıldığında sayfadaki altıncı yer işaretleyicisine gidilir. bu tuşlarla 0’a basıldığında sayfadaki onuncu yer işaretleyicisine gidilir.

Q ve shift+q: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki bloğa gider.

O ve shift+o: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki nesneye gider.

B ve shift+b: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki düğmeye gider.

F3 ve shift +F3: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki aranan öğeye gider.

M ve Shift+m: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki çerçeveye gider.

V ve shift+v: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki ziyaret edilen bağlantının üzerine gider.

U ve shift+u: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki ziyaret edilmeyen bağlantının üzerine gider.

D ve shift+d: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki farklı elementin üzerine gider.

S ve shift+s: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki aynı elemente gider.

E ve shift+e: Sayfadaki bir elementin başına ya da sonuna gider.

T ve shift+t: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki tabloya gider.

H ve shift+h: Eğer web tasarlayanlar tarafından başlıklar koyulmuşsa,sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki başlığa gider.

P ve shift+p: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki paragrafa gider ve onu okur.

N ve shift+n: Sayfadaki bağlantıları atlayarak bağlantılar arasındaki bir sonraki ya da bir önceki metine gider.

Başlat+aşağı ya da yukarı ok: Bir tablodaki bir sonraki ya da bir önceki satıra gider.

Başlat+numara pedindeki 5: Tabloda üzerinde bulunulan satırı okur.

L ve shift+l: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki listeye gider.

R: Tablolarda üzerinde bulunulan satırı okur.

Sağ Shift+r ye da sol Shift+r: Tablolarda üzerinde bulunulan hücreden satır sonuna kadar ye da satırın başından üzerinde bulunulan hücreye kadar okur.

C: tablolarda üzerinde bulunulan sütunu okur.

Sağ shift+c ya da sol shift+c: Tablolarda üzerinde bulunulan hücreden sütun sonuna kadar ya da sütun başından üzerinde bulunulan hücreye kadar okur.

F  ya da shift+f: Sayfalarda bir önceki ya da bir sonraki form alanına gider. sayfalarda onay kutuları (check box), seçim kutuları (combo box), seçenekler (radio button), yazma alanları (edit) ve düğmeler (button) form alanlarıdır.

L-6: Bir sonraki birden altıya kadar olan başlıklara gider.

Shift+1-6: Bir önceki birden altıya kadar olan başlıklara gider.

K ve shift+k: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki yer işaretleyicisine gider.

 

Seri dolaşım tuşlarının yanı sıra benzer işlemleri yapan sanal kısa yol tuşları

Aşağıda belirtilen kısa yol tuşları seri dolaşım tuşlarıyla aynı işlemleri yapar. Seri dolaşım tuşları jaws’ın son versiyonlarıyla birlikte koyulmuş özellikler olup internetteyken insert+v ile girilecek jaws verbosity içinden kapatıp açılabilir. Jaws kurulduğunda bu tuşlar var sayılan olarak açık durumdadır.

 

Insert+n: Seri dolaşım tuşlarını açar ya da kapar.

Shift+insert+f1: Temel element bilgilerini görüntüler.

Ctrl+Shift+insert+f1: İleri düzey element bilgilerini görüntüler.

Ctrl+insert+sağ ve sol ok: Sayfada bir sonraki ya da bir önceki farklı elemente gider.

Ctrl+insert+aşağı ya da yukarı ok: Sayfada bulunan bir sonraki ya da bir önceki aynı elemente gider.

F8: Sayfada üzerinde bulunulan elementi seçer.

Windows+sağ ve sol ok: Bir elementin sonuna ya da başına gider.

Insert+enter ya da insert+shift+enter: Sayfadaki bağlantıları atlayarak bağlantılar arasındaki bir sonraki ya da bir önceki metine gider.

Alt+ctrl+enter ve shift+alt+ctrl+enter: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki tabloya gider.

Ctrl+shift+k: Sayfada bulunan yer işaretleyicilerini seçebileceğiniz listeyi açar.

Ctrl+k: Sayfada bulunduğunuz yerde bastığınızda o noktaya geçici yer işaretleyicisi koyar.

Ctrl+insert+home ve ctrl+insert+end: Sayfada bulunan ilk ya da son form alanına gider.

Ctrl+insert+tab ve shift+ctrl+insert+tab: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki form alanına gider.

Alt+insert+home ve  alt+insert+end: Sayfadaki ilk ya da son başlığa gider.

Ctrl+insert+enter  ve shift+ctrl+insert+enter: Sayfadaki bir sonraki ya da bir önceki başlığa gider.

Alt+ctrl+insert+1-6: Sayfada bulunan alt+ctrl+insert ile birlikte basılan numaralı başlığa gider.

 

İnsert ve Rakamlarla Verilen Komutlar

Insert+1: Tuş yardımını açar. Bu tuş kombinasyonuna bastıktan sonra klavyedeki hiçbir tuş işlevini yapmaz. Bastığınız tuş ya tuş kombinasyonunun ne amaçla kullanıldığını açıklayan yardım mesajları karşınıza çıkar. Bu yardımı kapamak için tekrar insert+1 tuşlarına basın.

Insert+2: Yazma sırasında jawsın neleri okuyacağını ayarlar. Var sayılan olarak characters (karakterler) seçilidir. Yani jaws yazdığınız her karakteri okur. Burada ayrıca words (sözcükler) both words and characters (sözcük ve karakterler) ve none (hiç biri) seçenekleri bulunmaktadır. Words seçeneği seçildiğinde jaws bir kelime yazılıp boşluk bırakıldıktan sonra yazılan kelimeyi okur. Ancak yazılan harfleri okumaz. Both words and characters seçeneğinde ise jaws hem yazılan harfleri hem de boşluk bırakıldıktan sonra yazılan sözcüğü okur. None seçeneğinde ise yazılırken jaws hiçbir şey okumaz.

Insert+3: Bazen bir tuş kombinasyonu hem jawsın hem de windowsun bir işlemini yapıyor olabilir ve çakışabilir. Bu durumda insert+3 tuş kombinasyonuna basıldığında jawsla ilgili yapılacak işlem iptal olur ve diğer işlem yapılır.

Engelsiz Erişim Derneği Twitter Zaman Akışı